به عنوان مثالی ساده، برای انجام کالیبراسیون دما می توان ترمومتر تحت کالیبراسیون را در داخل آب در حال جوشیدن قرار بدهیم تا با توجه به مشخص بودن دمای مذکور (نقطه جوش آب 100 درجه سلسیوس می باشد)، میزان خطای ترمومتر در دمای مورد نظر را اندازه گیری کنیم.
از آنجا که تعیین دقیق نقطه جوش آب از طریق مشاهده از دقت بالایی برخوردار نمی باشد به همین دلیل می توان در کنار ترمومتر تحت کالیبره، از ترمومتر مرجع دارای مقدار خطای مشخص استفاده نمود.
گام بعدی که می تواند در فرآیند کالیبراسیون اتفاق بیفتد تصحیح خطا یا اعمال مقادیر جبرانی است تا میزان خطای دستگاه کاهش یابد. البته ذکر این نکته الزامی است که از لحاظ فنی اعمال مقادیر جبرانی و تصحیح خطا گامی مجزا از فرآیند کالیبراسیون می باشد.
برای ارائه تعریفی رسمی و جامع تر از کالیبراسیون باید به تعریف دفتر بین المللی اوزان و مقیاس ها (BIPM)، واقع در کشور فرانسه مراجعه کرد، نهادی که وظیفه آن یکسان سازی سیستم اندازه گیری بین المللی می باشد.
ین دفتر لیستی تهیه کرده است که در آن تعاریف واژه های مشترک مستعمل در کالیبراسیون و اندازه گیری ذکر گردیده است. این لیست که به عنوان واژه نامه بین المللی اندازه شناسی (VIM) مطرح می باشد کالیبراسیون را به این شکل تعریف می کند که عبارت است از:
عملیاتی که تحت شرایط مشخص، در قدم اولیه، بین مقادیر کمیت با عدم قطعیت های اندازه گیری که بوسیله استاندارهای اندازه گیری فراهم می شود، و همچنین مقادیر متناظر نشاندهنده با عدم قطعیت مربوط به آن، رابطه برقرار می کند و سپس در قدم بعدی از این اطلاعات برای ایجاد ارتباط بین مقادیر نمایشگر و نتایج اندازه گیری استفاده می نماید.
در واقع این تعریف این نکته را نمایان می کند که استانداردهای اندازه گیری که در فرآیند کالیبراسیون استفاده می شوند الزاما باید دارای عدم قطعیت مشخص (مقدار خطای بالقوه) باشند. به بیان دیگر عدم قطعیت مقدار مرجع باید مقداری مشخص و تعیین شده باشد تا اپراتور و یا صاحب دستگاه متوجه شود که آیا عدم قطعیت عملیات کالیبراسیون مربوطه برای دستگاه مد نظر وی مناسب می باشد یا خیر.
تیم تولید محتوای آزمایشگاه دقت آزمای کارا
نظرات