شیرآلات چگونه باز و بست می شوند؟
29 فروردین 1404 0
شیرآلات چگونه باز و بست می شوند؟
Industrial Valves
گردآوری: آرش مریدی
شرکت: توسعه صنایع تابان انرژی پاسارگاد (یارد کرمانشاه)
یکی از مهم ترین ابزارها برای هدایت و تنظیم جریان سیال، شیرآلات صنعتی هستند، باز و بسته کردن شیرآلات صنعتی به منظور کنترل، قطع یا وصل و تنظیم جریان از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند، بسته به تعداد دفعات و میزان باز و بسته شدن شیر، سایز شیر، نحوه باز و بسته شدن آن ها با یکدیگر متفاوت است. معمولاً شیرها توسط عملگر یا اپراتور باز یا بسته می شوند، به منظور فهم بیشتر این موضوع در ادامه این مقاله به بررسی هر دو نوع پرداخته می شود.
تنظیم شیرآلات صنعی(Valves) توسط اپراتور:
به طور عمده عمل باز و بسته کردن شیر، توسط کاربر انجام می شود، کاربر با استفاده از دستگیره ای که بر روی شیر نصب می شود می توانند شیرآلات صنعتی را باز یا بسته کنند. به طور معمول دستگیره ها به دسته های Hand Wheel ، Gear ، Hand Lever تقسیم می شوند.
هندویل (Hand wheel)
یکی از انواع دستگیره هایی که برای باز و بسته کردن شیرآلات صنعتی استفاده می شود هندویل ها هستند. هندویل ها به شکل دایره هستند و با توجه به میزان گردش آن و گام دنده میله می توان گشتاور لازم برای چرخش هندویل را به دست آورد، معمولاً استفاده هندویل ها در شیرهای کشویی، سوزنی و دیافراگمی است، گاهی مواقع شیرآلات در دسترس نیستند و برای باز و بسته کردن آن ها باید از زنجیری که به دور هندویل بسته شده (Chain)، استفاده کرد، با استفاده از این زنجیر اپراتور می تواند شیر را باز و بسته کند، بر اساس نحوه حرکت میله استم (Stem) ، هندویل به دو دسته ی Rising Stem و Non-rising Stem تقسیم می شوند، در Rising Stem با چرخاندن دستگیره هندویل میله نیز به همراه آن حرکت می کند و به سمت بالا یا پایین می رود، در صورتی که میله استم بیرون باشد، شیر باز است و در صورتی که کاملاً داخل باشد، شیر بسته است.
Hand Lever
Hand Lever ها یک نوع دستگیره هستند که با چرخش 90 درجه شیر را باز یا بسته می کنند، شیرهایی که دارای Hand Lever هستند به شیرهای ربع گرد معروف هستند. در سایزهای پایینِ شیرهای پروانه ای و پلاگ ولوها از دستگیره Hand Lever استفاده می شود.
Gear
این نوع دستگیره ها به دستگیره های گیربکسی معروف هستند و برای باز و بسته کردن شیرهایی که به گشتاور بالا نیاز دارند، استفاده می شوند، استفاده دستگیره های گیربکسی معمولاً در شیرهای پروانه ای است، دستگیره های دستی برای باز و بسته کردن شیر نیاز به اعمال نیرو توسط یک کاربر دارند اما گاهی موارد مانند دسترسی سخت به شیرآلات صنعتی، نیاز به نیروی زیاد برای باز و بسته کردن شیرها، خطرناک بودن محل نصب شیرآلات صنعتی و نیاز به کنترل دائم جریان سیال از عملگرها استفاده می شود، عملگرهای پنوماتیک، برقی و هیدرولیک معروف ترین نوع عملگرهای اتوماتیک هستند، عملگرها نیازی به نیروی کاربر ندارند و از منبعی دیگر نیروی لازم برای باز و بسته شدن شیر را فراهم می آورند.
-
عملگر پنوماتیکی یا Pneumatic Actuator
عملگرهای پنوماتیک که به نام عملگر نیوماتیک نیز شناخته می شوند، به کمک باد و هوای فشرده، نیروی مورد نیاز برای باز و بسته کردن شیرها را تأمین می کنند، نیروی تأمین شده توسط باد و هوای فشرده، توسط عملگرهای پنوماتیک به نیروی دورانی و یا خطی تبدیل می شود، نیروی دورانی ایجادشده توسط عملگر پنوماتیک، به دو صورت دورانی محدود و360 درجه و نیروی خطی ایجادشده، به دو صورت یک طرفه و دوطرفه وجود دارند، در حرکت خطی یک طرفه از یک طرف نیروی باد و از طرف دیگر نیروی فنر وجود دارد اما در حرکت خطی دوطرفه از دو جهت نیروی هوا و باد فشرده اعمال می شود. عملگرهای پنوماتیک به دلیل ارزان بودن تأمین هوا، تعمیر و نگه داری آسان تر و ارزان تر، ساده بودن اقلام درونی و بدنه و امکان حرکت آزادانه پیستون ها در شیرآلات صنعتی بسیار استفاده می شوند، ممکن است گاهی برای باز و بسته کردن شیرهای سایز بزرگ، نیروی باد کافی نباشد، بنابراین نیاز به استفاده از عملگرهای دیگری است.
-
عملگر هیدرولیکی یا Hydraulic Actuator
همان طور که از نام این عملگرها مشخص است، عملگرهای هیدرولیک نیروی لازم برای باز و بسته کردن شیر را به کمک روغن به دست می آورند، از آنجایی که عملگرهای هیدرولیکی می توانند نیروی بسیار زیادی را انتقال دهند از آن ها در شیرآلات صنعتی سایز بزرگ استفاده می شود. عملگرهای هیدرولیک به علت داشتن مزیت های زیر در شیرهای سایز بزرگ بسیار کاربردی هستند: - انتقال نیروی بالا
- سرعت کم بستن یا باز کردن شیر که از خوردگی دیسک جلوگیری می کند .
- کم بودن خطا در تنظیم شفت و دیسک
-
عملگر برقی یا Motor Operated Actuator
عملگرهای برقی یا اکچویتور نیروی باز و بسته کردن شیرها را از برق تأمین می کنند، مهم ترین مزیت این عملگرها امکان کنترل از راه دور شیرآلات است، در بعضی موارد دسترسی به شیرها سخت است و نیاز به کنترل مداوم شیر وجود دارد به همین دلیل با استفاده از این عملگرها و از اتاق فرمان می توان شیر را کنترل کرد.
عملگرهای برقی قیمت بالایی دارند و فقط در مواردی خاص استفاده می شوند. یکی دیگر از مزیت های عملگرهای برقی این است که بر روی تمامی دستگیره ها می توان عملگر برقی را نصب کرد مثلاً در صورتی که اپراتور نتواند دستگیره های گیربکسی استفاده شده در شیرآلات صنعتی سایز بزرگ را باز یا بسته کند از عملگر برقی بر روی گیربکس استفاده می شود.
نظرات